PENULIS membuat ringkasan berkenaan bacaan-bacaan surah yang dibaca oleh Rasulullah dalam solat fardu. Maklumat ini penulis turunkan daripada buku ‘Sifat-sifat solat Nabi’ Dr Aidh Abdullah al Qarni (Pengarang buku La Tahzan).
Bacaan dalam Solat Subuh
Dalam hadis diriwayatkan oleh Muslim, daripada Amru bin Haris (maksudnya): “Bahawa dia pernah mendengar Nabi s.a.w. dalam solat fajar (subuh) membaca surah At-Takwir dan surah Qaf.”
Satu lagi hadis riwayat Muslim, daripada Jabir bin Samurah: “Sesungguhnya Nabi dalam solat fajar biasa membaca ‘qaaf, wal qur’anil majid.. (surah al-Qaf). Dan solat fajar selalu ringan.”
Disebutkan dalam Sunan Abi Dawud, kata seorang lelaki daripada suku Juhaihah: “Bahawa dia pernah mendengar Nabi dalam solat fajar membaca surah az-Zalzalah pada setiap rakaatnya. Tetapi dia tidak pasti adakah Rasulullah lupa atau sengaja berbuat demikian.”
Bacaan dalam Solat Zuhur dan Asar
Hadis riwayat Bukhari dan Muslim, daripada Abu Qatadah berkata (maksudnya): “Dalam dua rakaat pertama solat zuhur, Rasulullah biasa membaca fatihatul kitab dan dua surah. Beliau memanjangkan surah pada rakaat pertama dan memendekkan pada rakaat kedua. Kadangkala beliau memperdengarkan bacaan satu ayat. Dalam solat Asar beliau biasa membaca fatihatul kitab dan dua surah, beliau memanjangkan rakaat pertamanya. Sedangkan dalam solat subuh beliau biasa memanjangkan rakaat yang pertama dan memendekkan rakaat kedua.”
Daripada keterangan di atasn diketahui bahawa menjadi sunah memanjangkan lebih pada rakaat pertama berbanding rakaat kedua. Khabar daripada Abu Qatadah ini bererti Rasulullah membaca secara nyaring dalam solat Zuhur dan Asar, namun dalam hadis-hadis lain Rasulullah tidak menjaharkan bacaan dalam Zuhur dan Asar. Maka diketahui bahawa apa yang disampaikan oleh Abu Qatadah merupakan cara Rasulullah mengajar para sahabat tentang bacaan dalam solat berkenaan.
Diceritakan oleh sahabat Abu Said al-Khudri bahawa: “Kami telah memperkirakan lamanya Rasulullah berdiri dalam solat zuhur dan asar. Maka menurut perkiraan kami, lamamya beliau berdiri dalam dua rakaat pertama dari solat zuhur adalah sekitar bacaan ‘alif, lam, mim, tanzil…’ (as-sajadah). Dan menurut perkiraan kami, lamanya beliau berdiri dalam dua rakaat terakhir adalah sekitar pertengahan dari yang tadi (dua rakaat pertama). Demikian pula, lamanya beliau berdiri dalam dua rakaat pertama solat asar adalah sekitar berdirinya beliau dalam dua rakaat terakhir solat asar dan setengah daripada dua rakaat yang pertama.”
Cerita yang dibawa oleh sahabat berkenaan menjelaskan Rasulullah tidak membaca dengan kuat dalam solat zuhur dan asar, selain mencari pengukur berapa lama berdirinya Rasulullah berdasarkan andaian bacaan dalam surah.
Bacaan dalam solat Maghrib
Hadis riwayat oleh Bukhari dan Muslim, daripada Ibnu Abbas (maksudnya): “Sesungguhnya ibu al-Fadhal pernah mendengar Ibnu Abbas ketika membaca ‘wal mursalati ‘urfaa..(al-mursalat), maka dia memberi komentar, ‘wahai anakku, demi Allah bacaan surahmu telah mengingatkan diriku bahawa itulah surah terakhir yang aku dengar daripada Rasulullah, dan beliau baca dalam solat Maghrib.”
Hadis riwayat Bukhari daripada Marwan al-Hakam berkata (maksudnya): “Zaid bin Tsabit berkata “mengapa kamu dalam solat maghrib membaca surah-surah yang sangat pendek, walhal aku pernah mendengar Nabi membaca dua surah yang paling panjang.”
Hadis riwayat Bukhari dan Musim, daripada Jubair bin Muth’im (maksudnya): “Aku pernah mendengar Rasulullah dalam solat maghrib membaca surah at-Thur.”
Bacaan dalam solat Isyak
Pada masa pemerintahan Umar al-Khatab penduduk Kufah (di Iraq) membuat pengaduan kepada khalifah mengenai Gabenor Kufah iaitu Abu Ishak (sahabat Nabi), didakwa tidak memperelokkan solatnya. Ketika bertemu, Umar bertanya, ‘Wahai Abu Ishak, mereka mendakwa engkau tidak membaguskan solat.’ Jawaban Abu Ishak ialah, ‘Demi Allah aku telah mengimami solat mereka sebagaimana solatnya Rasulullah, dan aku tidak pernah mengurangi sedikitpun. Dalam solat Isyak aku memanjangkan pada dua rakaat pertama dan memendekkan dua rakaat terakhir.’ Umar kemudian berkata, ‘Itulah yang mereka adukan kepadaku wahai Abu Ishak.’
Dalam riwayat Muslim, daripada Jabir (maksudnya): “Bahawa Nabi pernah bersabda kepada Muadz bin Jabal ketika (untuk) mengimami kaumnya untuk solat Isyak, ‘bacalah wasy syamsi wa dhuha haa.. (asy-Syam), wadh dhuha…(ad-Dhuha), wal laili idza yagh sya.. (al-Lail) dan sabbihisma rabbikal a’laa..(al-A’la).”
Bacaan dalam Solat Subuh
Dalam hadis diriwayatkan oleh Muslim, daripada Amru bin Haris (maksudnya): “Bahawa dia pernah mendengar Nabi s.a.w. dalam solat fajar (subuh) membaca surah At-Takwir dan surah Qaf.”
Satu lagi hadis riwayat Muslim, daripada Jabir bin Samurah: “Sesungguhnya Nabi dalam solat fajar biasa membaca ‘qaaf, wal qur’anil majid.. (surah al-Qaf). Dan solat fajar selalu ringan.”
Disebutkan dalam Sunan Abi Dawud, kata seorang lelaki daripada suku Juhaihah: “Bahawa dia pernah mendengar Nabi dalam solat fajar membaca surah az-Zalzalah pada setiap rakaatnya. Tetapi dia tidak pasti adakah Rasulullah lupa atau sengaja berbuat demikian.”
Bacaan dalam Solat Zuhur dan Asar
Hadis riwayat Bukhari dan Muslim, daripada Abu Qatadah berkata (maksudnya): “Dalam dua rakaat pertama solat zuhur, Rasulullah biasa membaca fatihatul kitab dan dua surah. Beliau memanjangkan surah pada rakaat pertama dan memendekkan pada rakaat kedua. Kadangkala beliau memperdengarkan bacaan satu ayat. Dalam solat Asar beliau biasa membaca fatihatul kitab dan dua surah, beliau memanjangkan rakaat pertamanya. Sedangkan dalam solat subuh beliau biasa memanjangkan rakaat yang pertama dan memendekkan rakaat kedua.”
Daripada keterangan di atasn diketahui bahawa menjadi sunah memanjangkan lebih pada rakaat pertama berbanding rakaat kedua. Khabar daripada Abu Qatadah ini bererti Rasulullah membaca secara nyaring dalam solat Zuhur dan Asar, namun dalam hadis-hadis lain Rasulullah tidak menjaharkan bacaan dalam Zuhur dan Asar. Maka diketahui bahawa apa yang disampaikan oleh Abu Qatadah merupakan cara Rasulullah mengajar para sahabat tentang bacaan dalam solat berkenaan.
Diceritakan oleh sahabat Abu Said al-Khudri bahawa: “Kami telah memperkirakan lamanya Rasulullah berdiri dalam solat zuhur dan asar. Maka menurut perkiraan kami, lamamya beliau berdiri dalam dua rakaat pertama dari solat zuhur adalah sekitar bacaan ‘alif, lam, mim, tanzil…’ (as-sajadah). Dan menurut perkiraan kami, lamanya beliau berdiri dalam dua rakaat terakhir adalah sekitar pertengahan dari yang tadi (dua rakaat pertama). Demikian pula, lamanya beliau berdiri dalam dua rakaat pertama solat asar adalah sekitar berdirinya beliau dalam dua rakaat terakhir solat asar dan setengah daripada dua rakaat yang pertama.”
Cerita yang dibawa oleh sahabat berkenaan menjelaskan Rasulullah tidak membaca dengan kuat dalam solat zuhur dan asar, selain mencari pengukur berapa lama berdirinya Rasulullah berdasarkan andaian bacaan dalam surah.
Bacaan dalam solat Maghrib
Hadis riwayat oleh Bukhari dan Muslim, daripada Ibnu Abbas (maksudnya): “Sesungguhnya ibu al-Fadhal pernah mendengar Ibnu Abbas ketika membaca ‘wal mursalati ‘urfaa..(al-mursalat), maka dia memberi komentar, ‘wahai anakku, demi Allah bacaan surahmu telah mengingatkan diriku bahawa itulah surah terakhir yang aku dengar daripada Rasulullah, dan beliau baca dalam solat Maghrib.”
Hadis riwayat Bukhari daripada Marwan al-Hakam berkata (maksudnya): “Zaid bin Tsabit berkata “mengapa kamu dalam solat maghrib membaca surah-surah yang sangat pendek, walhal aku pernah mendengar Nabi membaca dua surah yang paling panjang.”
Hadis riwayat Bukhari dan Musim, daripada Jubair bin Muth’im (maksudnya): “Aku pernah mendengar Rasulullah dalam solat maghrib membaca surah at-Thur.”
Bacaan dalam solat Isyak
Pada masa pemerintahan Umar al-Khatab penduduk Kufah (di Iraq) membuat pengaduan kepada khalifah mengenai Gabenor Kufah iaitu Abu Ishak (sahabat Nabi), didakwa tidak memperelokkan solatnya. Ketika bertemu, Umar bertanya, ‘Wahai Abu Ishak, mereka mendakwa engkau tidak membaguskan solat.’ Jawaban Abu Ishak ialah, ‘Demi Allah aku telah mengimami solat mereka sebagaimana solatnya Rasulullah, dan aku tidak pernah mengurangi sedikitpun. Dalam solat Isyak aku memanjangkan pada dua rakaat pertama dan memendekkan dua rakaat terakhir.’ Umar kemudian berkata, ‘Itulah yang mereka adukan kepadaku wahai Abu Ishak.’
Dalam riwayat Muslim, daripada Jabir (maksudnya): “Bahawa Nabi pernah bersabda kepada Muadz bin Jabal ketika (untuk) mengimami kaumnya untuk solat Isyak, ‘bacalah wasy syamsi wa dhuha haa.. (asy-Syam), wadh dhuha…(ad-Dhuha), wal laili idza yagh sya.. (al-Lail) dan sabbihisma rabbikal a’laa..(al-A’la).”
Tiada ulasan:
Catat Ulasan